ระเบิดกลางเมืองมุมไบในปี 2011 ทำให้ เมย์ มิลเล่อร์ นักเขียนคอลัมน์ลูกครึ่งไทย-อังกฤษ “ตื่น” ขึ้นอีกครั้งบนแผ่นดินอัฟกานิสถาน ย้อนกาลกลับไปเกือบสี่ทศวรรษ ในช่วงเวลาแห่งอารยะ สันติภาพ กุหลาบ และบทกวี ก่อนที่ประเทศนี้จะถูกบดขยี้จากเพลิงสงคราม
นวนิยายเรื่องใต้ฝุ่น ของ โกลาบ จัน พาผู้อ่านไปสัมผัสอัฟกานิสถานด้วยสายตาของเมย์ ในร่างใหม่นาม มัรยัม ภายใต้กระบวนการปรับตัวเพื่ออยู่รอดของตัวละคร ผู้เขียนได้สอดแทรกข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ สังคม-วัฒนธรรม การเมือง ภาษา ค่านิยม และวิถีชีวิตประจำวันไว้อย่างแนบเนียน เมื่อกอปรกับภาษาอันสละสลวย อรรถรสชวนติดตาม และความสะเทือนใจแบบนวนิยายแล้วก็ทำให้หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนผสมอันลงตัวระหว่างข้อเท็จจริงเชิงสารคดีกับจินตนาการ
ยิ่งไปกว่านั้น ชะตากรรมของตัวละครในภาวะสงครามยังเชื้อเชิญให้ผู้อ่านได้ใคร่ครวญถึงบทบาทของสตรีในฐานะภรรยาและมารดา บุรุษในฐานะหัวหน้าครอบครัวและผู้ปกป้อง รวมถึงอุดมการณ์ในเรื่องความภักดีและหน้าที่ต่อแผ่นดิน อะไรคือทางออกของความรักชาติและการเสียสละที่พรากคู่รักออกจากกัน จนทำให้สตรีต้องเป็นม่าย และเด็ก ๆ กลายเป็นกำพร้า หรือการธำรงปณิธานดังกล่าวจำต้องแลกมาด้วยการสังเวยชีวิตส่วนตัวและครอบครัว
การเดินทางผ่านตัวอักษร นอกจากจะทำให้ผู้อ่านได้ร่วมเป็นประจักษ์พยานในเคราะห์กรรมของเพื่อนมนุษย์และตระหนักถึงความโชคดีของการมีชีวิตอยู่ในประเทศที่ไม่ถูกภัยสงครามแผ้วพานแล้ว ยังนำไปสู่การค้นพบร่วมกันว่าภาย “ใต้ฝุ่น” และซากปรักหักพังจากสงคราม สิ่งมีค่าสูงสุดคือความรักและความหวังที่มอบโอกาสให้ชีวิตได้หยัดยืนและเริ่มต้นใหม่อีกครั้ง
คณะกรรมการจึงมีมติให้นวนิยายเรื่องนี้ ได้รับรางวัลชนะเลิศ รางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ด ประเภท นวนิยาย ประจำปีพุทธศักราช 2562